جلگه چیست و چگونه تشکیل می شود؟

جلگه چیست و چگونه تشکیل می شود؟

جلگه زمینی تقربیا مسطح می باشد که در تاثیر تجمع آبرفت رودها در زمین هایی که ارتفاع کمتری از اطراف دارند تشکیل می شود.

جلگه (به انگلیسی : Plain) زمینی مسطح می باشد که به دلیل وجود آبرفت رودها پستی و بلندی دارد و به دریا یا دریاچه ای دائمی ختم می شود.

پوشش گیاهی جلگه بینهایت گوناگون می باشد.

جلگه برحسب عامل ایجاد کننده آن ها به نام های مختلف شناخته می شوند :

– جلگه آبرفتی

– جلگه ساحلی

– مسیله یا جلگه سیلاب

پوشش طبیعی اغلب جلگه ها علف می باشد به همین دلیل به نام علفزار شناخته می شوند.

جلگه های خشک پوشش گیاهی کمتری دارد و به نام دشت شناخته می شود.

پهناور ترین جلگه زمین جلگه سند و گنگ می باشد که بیشتر شمال و شرق هندوستان ، بخش زیادی از پاکستان و همه بنگلادش را در بر می گیرد. از آنجا که بخش زیادی از این جلگه از 2 رود سند و گنگ، آب میخورد، نام این 2 رود را رویش گذاشته اند.

جلگه چیست و چگونه تشکیل می شود؟

زمانی که رودها از کوه های بلند به سمت دامنه کوه جاری می شوند، آبرفت هایی با خود می آورند که با گذشت زمانه این آبرفت ها در زمین های مسطح که سرعت رودها کاهش پیدا می کند رسوب میکنند و جلگه ها را پدید می آورند.

جلگه از نظر لغوی به معنی زمین مسطح و نسبتا هموار ی می باشد که بلندی کمی دارد.

جلگه به طور کلی ارتفاع کمتری نسبت به زمین های اطراف دارد و بیش ز 1 سوم مساحد کل زمین را در بر میگیرد.

جلگه ها برای شهرک سازی و کشاورزی مناسب هستند.

جلگه ها به صورت مستقثیم و غیر مستقیم حاصل فرسایش کوه ها و تپه ها با جریان آب و یخ هستند که رسوبات را به سمت زمین های کم ارتفاع می کشند.

مهم ترین جلگه های ایران

جلگه های ایران اغلب در شمال و جنوب ایران قرار گرفته اند.

جلگه ساحلی دریای خزر:

جلگه ساحلی دریای خزر در حاشیه باریک جنوبی دریای خزر قارر گرفته می باشد که بلافاصله بع از دریا ابتدا می شود و تا دامنه های شمالی البرز امتداد دارد.

طول جلگه ساحلی دریای خزر حدود 500 کیلومتر می باشد و عرض آن از آستارا تا رود گرگان کشیده شده می باشد و کمتر از 20 کیلومتر می باشد. این جلگه را کشتزارهای سرسبز پوشانده می باشد و رودخانه های متعددی در آن جربان دارد به همین دلیل زندگی در پای کوهای جنگلی و مشرف به دریا رونق زیادی دارد.

جلگه ساحلی خلیج فارس و دریای عمان:

این جلگه در جنوب ایران به طول حدود 1480 کیلومتر در مجاورت دریای عمان و خلیج فارس قرار گرفته می باشد و رودخانه میناب ، این جلگه را به 2 اقبال جلگه ساحلی خلیج فارس و جلگه ساحلی مکران تقسیم میکند.

مهم ترین جلگه های ایران عبارتند از :

– جلگه خوزستان

– جلگه مازندران

– جلگه کرمانشاه

– جلگه مرودشت

– جلگه گرگان

– جلگه گیلان

– جلگه اصفهان

– جلگه شیراز

– جلگه پاسارگاد

– جلگه هلیل توسعه‌یافته

جلگه های زیر کوچکتر ولی حاصلخیز تر هستند:

– جلگه کامفیروز

– فیروز توسعه‌یافته

– کازرون

– ممسنی

– باشت

– دشت روم

– چرام

– رامهرمز

– خرم‌توسعه‌یافته

– الشتر

– درود

– ازنا

– بروجرد

– ملایر

– نهاوند

– همدان

– ارومیه

– اردبیل

– قزوین

فرق جلگه و دشت:

جلگه ها و دشت ها زمین های مرغوب کشاورزی و بینهایت حاصلخیز هستند.

بخشهای ساحلی جلگه ها بدلیل شور بودن آب دریا و دریاچه برای کشاورزی قابل استفاده نیست.

دشت در میان کوهها قرار گرفت هاست ولی جلگه از 1 جهت به دریا یا دریاچه و از جهت دیگر به کوه ها محدود می شود.

جلگه زمین هموار میان کوه و دریا می باشد.

فرق جلگه و دلتا:

موقعیت تشکیل دلتا در دهانه رودخانه ها و دریاها می باشد و ظاهری مثلثی دارد ، ارتفاع دلتاها از زمین های اطراف بالاتر می باشد ولی ارتفاع جلگه ها از زمین های اطراف پایین تر می باشد.

جلگه ها به دلیل انیاشت آبرفت رودخانه ها در مسیر جنبش بوجود می آیند ولی دلتاها از انباشته شدن آبرفت در دهانه رود و دریاها پدید می آیند.

منبع: خوی وب و بیتوته