ز حدود ۸ هزار متر مربع مساحت دارد و ۴۶۸ حجره را در دل خود جای داده می باشد
در دوم که اشاره کردم هم دقیقا پشت در اصلی تعبیه شده می باشد و حکم پشتیبان را داشته. به این صورت که اگر در اصلی توسط بدخواه شکسته می‌شد، در دوم فورا بسته می‌شد و امکان تسخیر قلعه وجود نداشت.
پس از ردشدن از روی خندق و دروازه اصلی، وقتی مستقیم به سمت جلو تحرک کنید، به محوطه‌ای می‌رسید که با پلکان خیلی باریک خشتی، به طبقه بالای قلعه می‌رسد و از آنجا می‌توانید داخل 10ها حجره خشتی شوید که با مهارت در کنار هم ساخته شده‌اند. در ساخت این حجره‌ها از آجر و گچ هم استفاده شده می باشد و تزئیناتی همانند کادربندی و شومینه‌سازی را می‌توان در آنها مشاهده کرد.
حجره‌ها اگر چه مکان زندگی مردم یزد در قدیم نبوده، اما پناهگاهی برای مواقع بحران بشمار می‌رفته می باشد.
قلعه سریزد، برخلاف عنوان «قلعه» که با خود یدک می‌کشد، برای دفاع یا مقاصد نظامی ساخته نشده
اکنون احتمالا برایتان این سوال پیش بیاید که این حجره‌ها اگر تنها محلی برای ذخیره و نگهداری اموال و مواد غذایی بوده، چرا پنجره، شومینه یا تزئینات دیواری دارد؟ جواب این می باشد که این حجره‌ها اگر چه مکان زندگی مردم یزد در قدیم نبوده، اما پناهگاهی برای مواقع بحران بشمار می‌رفته می باشد. خانواده‌ها هنگام هجوم دشمنان به شهر به این حجره‌ها که هر کدام در و کلید خصوصی خود را داشتند، پناه می‌آورند و از جان و مال خود یکجا محافظت می‌کردند.
قلعه سریزد؛ محلی برای ذخیره و نگهداری غلات، طلا، جواهرات و پول بشمار می‌رفته می باشد
این تاثیر ملی ایران در زمان ۲۷ خرداد ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۸۴ ثبت جهانی شده می باشد.
از آخرین طبقه قلعه سریزد می‌شد فضای اطراف و سقف‌های گنبدی حجره‌ها را مشاهده کرد که خیلی بهت‌انگیز و بی‌نظیر به‌نظر می‌رسید.
قدم زدن در میان دالان‌های باریک و سرک کشیدن در اتاق‌هایی که سقف چندان بلندی نداشتند، زمان را در ذهن من تداعی می‌کرد و اینکه مردم همیشه در زمان با مهارت و اختراع خود توانسته‌اند آثاری بر جای بگذارند که دیدنشان در عصر دیجیتال و پیشرفته امروزی خیلی جذاب و ستودنی می باشد.
قلعه سریزد, در زمان ۲۷ خرداد ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۸۴ ثبت جهانی شده می باشد.
البته باید اذعان کنم که مسئولین نگهداری از این تاثیر ملی ایران که در زمان ۲۷ خرداد ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۸۴ ثبت جهانی شده می باشد نیز با قرار دادن برخی وسایل و ظروف در برانگیخته کردن این احساسات بی‌تاثیر نبوده‌اند.
نمایش گیوه‌های قدیمی در «قلعه سریزد» که جنبه تزئینی داشتند
همچنین احتمالا بد نباشد اشاره کنم که در گوشه‌ای از حیاط شرقی بنا، میز و نیمکت‌های فلزی چیده شده بود و آش و چای آتشی عرضه می‌شد که گردشگران می‌توانستند در صورت میل‌کردن گزینه موردنظر خود را سفارش دهند. اما نکته جالب در مورد این بخش کوچک این بود که با انواع وسایل، صندق‌ها، وسیله و گیوه‌های قدیمی تزئین شده بود و منظره‌ای چشم‌نواز ساخته بود که نگاه اغلب گردشگران را به خود جلب می‌کرد.
من به همراه همسفرانم پس از بازدید از قلعه سریزد به سمت «دروازه فرافر» تحرک کردیم، دروازه‌ای که گفته می‌شود یزد از آنجا ابتدا می‌شده.
دژ سریزد 2 در اصلی متحرک دارد
دروازه شهر فرافر
دروازه شهر فرافر، در نگاه اول 1 دیوار نیمه‌ویران بود که در اطرافش تا چشم کار می‌کرد بیابان بود و بیابان. ساعتی که من و همراهمانم به این دروازه رسیدیم، خورشید با تابش‌های تیزش سبب می‌شد اندیشه کنیم که اکنون احتمالا خیلی هم لازم نبود این بنا را از نزدیک و در صلاه ظهر مشاهده کنیم! اما چند لحظه بعد، پس از ردشدن از میان قبرستان روستای سریزد، وقتی به دروازه نزدیک شدم و در پشت آن مجسمه یادبودی از آرش کمانگیر را دیدم، نظرم فورا عوض شد و مشتاق شدم تا دلیل ساخت آن را جویا شوم.
دروازه فرافر گویا یکهزار سال قدمت دارد و ورودی شهر یزد در گذشته‌های دور محسوب می‌شده می باشد. البته برخی کارشناسان معتقدند که این دروازه به جای مانده‌ی دیوار جنوبی بقعه‌ای 4 ضلعی و مکعبی بوده‌می باشد. این بنا پوشش گنبدی دارد و 3 ضلع دیگر آن فرو ریخته و به شکل کنونی باقی مانده می باشد.
دروازه فرافر گویا یکهزار سال قدمت دارد و ورودی شهر یزد در گذشته‌های دور محسوب می‌شده می باشد.
دژ سریزد 2 در اصلی متحرک دارد که به وسیله طناب و قرقره‌های مخصوص از سمت پایین به بالا باز و بسته می‌شده می باشد
در دوری چند متری از دروازه شهر فرافر 1 گنبد خشتی نیمه‌کاره هم وجود داشت که اطلاعاتی در مورد آن نتوانستم پیدا کنم.
در آخر احتمالا بد نباشد بدانید که «سریزد» یکی از روستاهای استان یزد می باشد و در ۵ کیلومتری شهرستان مهریز و ۴۰ کیلومتری شهر یزد واقع شده. عمده محصول کشاورزی این روستا «انار» می باشد که در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی از کیفیت این محصول کاسته شده‌می باشد.
علاوه بر دروازه شهر فرافر و قلعه سریزد، این روستا جذب‌هایی همچون آب‌انبار، مسجد کامل و دوش قدیمی هم دارد.
دوری تهران تا سریزد حدود ۶۸۰ کیلومتر می باشد که می‌توان در عرض کمتر از ۸ ساعت آن را پیمود.
منبع: خوی وب و بیتوته
