موزه آستان قدس در جوار بارگاه نورانی امام رضا(ع) گنجینه و رنگین کمانی تاریخی و مذهبی میباشد که در آن از دست خط ائمه اطهار تا قالی هایی با قدمت ۲۵۰۰ سال به نمایش گذاشته شده میباشد.
بارگاه نورانی امام رضا(ع) در مشهد، سالانه پذیرای زائران داخلی و خارجی بی شماری میباشد که به قصد زیارت رنج سفر را چه هوایی و چه زمینی نادیده می گیرند و می آیند تا دست های خالی را پر کنند، شفا بگیرند، می آیند تا به اندازه کاسه وجودی خود لبریز از مهربانی شوند و حال خود را خوب کنند.
سریال بارگاه هشتمین امام شیعیان علاوه بر ایجاد فرصتی برای زیارت، کتابخانه ای کم نظیر برای محققان، فضاهایی برای نشاط کودکان و نیز جذب های بسیاری برای سیاحت گردشگران داخلی و خارجی نیز آماده کرده میباشد.
موزه آستان قدس در جوار بارگاه نورانی امام رضا(ع) گنجینه و رنگین کمانی تاریخی و مذهبی میباشد
یکی از جذب های گردشگری و تفریحی این سریال، موزه ها و گنجینه های قدیمی و تاریخی میباشد که آثار و نفایس مختلفی را در دل خود جای داده میباشد.
موزه آستان قدس رضوی حاوی گنجینه قرآن، قالی و منسوجات، نجوم و ساعت، گنجینه سلاح، گنجینه تمبر، پول و مسکوکات، گنجینه مدال، زمان مشهد، نقاشی، گنجینه صدف و حلزون و آبزیان، گنجینه ظروف، گنجینه اشیا سنگی و سفال، هدایای مقام معظم رهبری، موزه ملی ملک و موزه مردم‌شناسی میباشد . اولین موزه در آستان قدس رضوی در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی در ساختمانی به مساحت ۱۰۲۴ متر مربع در صحن امام خمینی بنا شده و سریال موزه های فعلی آستان قدس در صحن کوثر قرار دارند.
اولین گنجینه سریال اشیا سنگی و سفالی میباشد و اولین شیی که در بازدید از موزه در مقابل دیدگان قرار می گیرد سنگ سفید رنگی میباشد که نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند. اولین سنگ قبر منسوب به مرقد مطهر امام رضا (ع) که با نهایت لطافت از سنگ سفید صابونی تراشیده و ساخته شده میباشد. این سنگ حاوی 1 جمله محرابی در وسط و 2 کتیبه در حاشیه به خط کوفی و در اقبال محرابی شکل، نام بانی آن احمد بن علی بن احمد علوی حسینی و نام سازنده عبدالله بن احمد قره، که بر روی آن حکاکی شده میباشد.
موزه آستان قدس رضوی حاوی گنجینه قرآن، قالی و منسوجات و … میباشد
بیشتر آثار این موزه مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته‌اند در این بین آثاری مربوط به قرن هفتم و هشتم، و به خصوص آثاری از زمان صفوی و قاجار به چشم می‌آید.
از جمله کتیبه های موجود، كتیبه‌های طلاكاری حرم با خط استاد علیرضا عباسی خوشنویس به نام زمان صفوی میباشد که بینهایت چشم نواز میباشد. شاهان صفوی بهترین مكان‌ها را به خط استاد عباسی مزین می‌كرده‌اند كه البته چه مكانی بهتر از حرم امام هشتم (ع) برای نمایش آثار شاخص هنری هنرمندان.
بیشتر آثار موزه آستان قدس رضوی مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته‌اند
در مركز موزه سومین ضریح حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد که 4 شمعدان در 4 ضلع بالایی آن نصب شده میباشد. در زمان های قدیم که برق نبوده میباشد، برای روشنایی حرم از شمع بهره می‌برده‌اند و این دلیلی می‌شود برای به كار بردن شعمدان‌ها بر بالای ضریح مطهر.
قبل از این زمان، 2 ضریح چوبی و ضریح مرصع بر روی مرقد مطهر نصب بوده میباشد، اگر چه به نظر بیشتر مورخان، زمان نصب و نام بانی ضریح سوم نا مشخص میباشد امّا به طور بریدن و مسلم این ضریح در پیمان فتحعلی شاه قاجار وجود داشته میباشد. چنانکه برخی منابع به در مرصع نصب شده بر روی این ضریح که توسط فتحعلی شاه در زمان ۱۲۳۳ قمری اهدا شده اشاره دارند که در ضلع شرقی ضریح نصب بوده میباشد. در حالی که به متن اطمینان‌السلطنه این ضریح بدون کتیبه میباشد. سومین ضریح در بهمن‌ماه سال ۱۳۳۸ شمسی عوض‌کردن شد.
در موزه آستان قدس از دست خط ائمه اطهار تا قالی هایی با قدمت ۲۵۰۰ سال به نمایش گذاشته شده
در گنجینه نقاشی و هنرهای تجسمی اولین تابلویی که توجه هر تماشاگر ای را جلب می کند، منظره روستایی میباشد بکر و سرسبز که برای لحظاتی علاقمندان به هنر نقاشی رنگ و روغن را به روستای قدیمی «پول کجور مازندران» می برد. از ویژگی های منحصر به شخص این تاثیر می توان به طبیعی و زنده بودن آن و خلق فضایی صمیمی و دیر آشنا برای دوستداران طبیعت اشاره کرد. ناگفته نماند که این تاثیر هنرمند چیره دست استاد کمال الملک در زمان ۱۲۹۲ قمری میباشد.
………….
۳۰ تاثیر نقاشی در سبك های مختلف از دیگر جذب های این گنجینه هنری میباشد
همچنین تابلوهای رودخانه شیلات فرح توسعه‌یافته مازندران، اولین پیام، عصر عاشورا، متعهد آهو و چهارده معصوم از دیگر آثار برجسته این گنجینه هستند که هر کدام دنیایی از فرهنگ و خاطرات ایرانی و اسلامی را برای بازدیدکنندگان تداعی می کند. برای نمونه می توان به تابلو «راز آفرینش»، تاثیر هنرمند خوش ذوق منصوره قدیریان اشاره کرد. مهمترین خصیصه این تابلو استفاده از شیوه رنگ روغن روی چرم میباشد که زیبایی خاصی را از خود به نمایش گذاشته میباشد.
وجود ۳۰ تاثیر نقاشی در سبك های مختلف از جذب های موزه آستان قدس رضوی میباشد
بزرگی آثار نقاشی و هنری اهدایی و وقفی این گنجینه بیشتر به خاطر جمع شدن آثار هنرمندان به نام و برجسته ایرانی و اروپایی از جمله کمال الملک نقاش معروف دوران قاجار، ویلیام جیمز و بی دبلیو لیدر میباشد.
وجود ۳۰ تاثیر نقاشی در سبك های مختلف ناتورالیسم، نگارگری، آبستره از دیگر جذب های این گنجینه هنری میباشد.
تار و پودهایی از جنس هنر و عشق؛ گنجینه قالی
سریال هنرهای تجسمی که پایان بشود به گنجینه قالی که در طبقه پایین موزه قرار دارد می رسید.
گنجینه قالی در زمان هجدهم تیر سال ۱۳۷۷ در موزه آستان قدس رضوی افتتاح شده میباشد
گنجینه قالی در زمان هجدهم تیر سال ۱۳۷۷ همزمان با میلاد مسعود پیامبر اكرم (ص) و امام جعفر راستگو(ع) افتتاح شده میباشد. هدف از برپایی این گنجینه، آشنا كردن اقشار مختلف مردم با هنرهای اصیل مرتبط با قالی و انواع دست‌بافت هایی میباشد كه در این گنجینه در معرض نظاره گذاشته شده‌اند. از قالی های نفیس این گنجینه می توان به قالی عصر صفوی با قدمت ۵۰۰ ساله و قالی 7 شهر عشق اشاره کرد.
از جمله زیباترین قالی های موزه آستان قدس رضوی، قالی 7 شهر عشق میباشد
از جمله زیباترین قالی های این سریال که بیانگر فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی میباشد، قالی 7 شهر عشق میباشد که تماشاگر را محو تصاویر و نقوش بی نظیر خود می کند. این قالی در ابعاد ۳۷۰ × ۴۶۰ سانتی متر و با طرح محرابی در سال ۱۳۹۴ هجری قمری بافته شده و مزین به تصویر اماکن مذهبی 7 شهر مکه، مدینه، کربلا، نجف، مشهد، کاظمین و سامرا و همچنین تصاویری از بناها و اماکن مذهبی دیگر همچون مسجد امام اصفهان و مقبره شعرایی چون سعدی، حافظ، فردوسی میباشد.
در گرداگرد این 7 تصویر، فرشتگان با نگاره های برگ مشابه مشاهده می شوند که گویی در حال عبادت و راز و نیاز با این اماکن هستند. این قالی توسط استاد محمود فرشچیان طرح‌ریزی و توسط حاج مهدی صفدرزاده حقیقی بافته و اهدا شده میباشد.
قدیمی ترین قالی موجود که تا کنون به دست آمده، قالی پازیک نام دارد که مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش میباشد. این قالی کهن دارای بازي کردن نقش مایه هایی شبیه به تخت جمشید میباشد.
قالی باغ مرجان ها، تابلو قالی کاخ چهل ستون، تابلو قالی عصر عاشورا، قالی مسجدالنبی و قالی پرده ای 2 رو از دیگر شاهکارهای هنر قشنگ دستان ایرانی در این گنجینه میباشد.
در موزه آستان قدس رضوی، مجموعا ۵۷ تخته قالی و قالیچه در معرض نمایش قرار گرفته میباشد
تار و پود قالی ها روح را با سرگذشت های نهفته در این آثار گره می زند و دیدن هر قالی و قالی، که بیشتر به تابلوهای نقاشی شباهت دارند تا تنیده شدن هزاران گره ابریشمی در هم، جلوه گاهی از هنر و فرهنگ غنی ایران را به نمایش می گذارد.
در این گنجینه بی نظیر مجموعا ۵۷ تخته قالی و قالیچه از نفیس ترین شاهکارهای هنری در معرض نمایش قرار گرفته که مربوط به دوران های خاص و فرهنگ های گوناگون میباشد.
سکه ولایت‌عهدی امام رضا در گنجینه پول
گنجینه تمبر و پول یکی دیگر از گنجینه های تخصصی در سریال موزه های آستان قدس رضوی میباشد.
گنجینه تمبر و پول از گنجینه های تخصصی در سریال موزه های آستان قدس رضوی میباشد
گنجینه تمبر و اسكناس در زمان ۲۱ بهمن سال ۱۳۶۹ به عنوان دومین گنجینه تخصصی در سریال موزه های آستان قدس رضوی افتتاح شد که در این سریال می توان با مراسم رسوم و آثار تاریخی هر كشور و ملتی از راه تمبرها و اسكناس‌هایشان آشنا شد.
آنچه این گنجینه را در مقایسه با دیگر گنجینه ها و موزه های مشابه در جایگاه ویژه ای قرار می دهد، آن میباشد که تقریباً تمامی تمبرها و دیگر اقلام پستی، اسكناس ها و مسکوکات به نمایش گذاشته شده و موجود در آن از سریال هدایای هدیه دادن شده به آستان مقدس ثامن الائمه تشكیل شده میباشد.
در این گنجینه، بیش از ۴۲۲ هزار تکه انواع تمبر و دیگر اقلام پستی، ۱۴ هزار برگ اسكناس و ۲۷ هزار رقم مسکوکات موجود میباشد كه تنها بخشی از آن، در سالن نمایش در معرض دید عموم قرار داده شده و اقبال اعظم آن در مخزن گنجینه نگهداری می‌شود.
از منحصر به فردترین آثار موزه آستان قدس رضوی 2 رقم سکه نقره مربوط به ولایت‌عهدی امام رضا میباشد
از منحصر به فردترین آثار موجود در موزه آستان قدس رضوی 2 رقم سکه نقره مربوط به ولایت‌عهدی امام رضا (ع) میباشد. پس از اینکه آن حضرت در رمضان سال ۲۰۱ هجری قمری مجبور به پذیرش ولایت عهدی مأمون شدند، به دستور او این سکه‌ها در سال ۲۰۲ هجری قمری در سمرقند و در سال ۲۰۳ هجری قمری در اصفهان ضرب شد.
بر روی سکه ضرب اصفهان حک شده میباشد: «الله محمد رسول الله المأمون خلیفه الله مما امر به الامیر الرضا ولی پیمان المسلمین علی بن موسی بن علی بن ابی طالب ذوالریاستین» و در حاشیه آن متن شده «محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون». در پشت سکه جمله «لا اله الا الله وحده لا شریک له المشرق» دیده می‌شود.
در حاشیه داخلی پشت سکه نیز جمله «بسم الله ضرب هذا الدرهم … اصفهان سنه ثلث و مأتین» و در حاشیه بیرونی آن جمله«الله الامور من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المؤمنون بنصر الله» دیده می شود.
ارادت پهلوانان و قهرمانان به هشتمین خورشید
در بخشی از این موزه مدال های اهدایی جهان پهلوان تختی به موزه آستان قدس رضوی خودنمایی می کند. از دیگر مدال های تقدیمی به گنجینه مدال می توان از مدال های تقدیمی جبار فعلی قهرمان بوكس، علیرضا نصرآزادانی قهرمان بین المللی تکواندو، مدالها و تقدیرنامه های شادروان رضا صادقی كه در المپیادهای ریاضی و كامپیوتر در شهر تورنتو كانادا در سال ۱۹۹۵ میلادی كسب کرده بود، یاد کرد.
در بخشی از این موزه مدال های اهدایی جهان پهلوان تختی به موزه آستان قدس رضوی خودنمایی می کند
تقریبا همگان با پهلوانان و قهرمانان میادین ورزشی آشنا هستند، در اینجا احتمالا خالی از لطف نباشد که چند سطری از زندگی شادروان رضا صادقی ذکر شود.
رضا صادقی در روز نخست اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در مشهد مقدس چشم به جهان گشود و در ۵ سالگی قرآن را آموخت. تحصیلی آغازین را در مدرسه شهید هاشمی‌نژاد چکنه سفلی از توابع نیشابور و دبیرستان را در مرکز استعدادهای درخشان مشهد به سرانجام رساند.
مهر ماه ۱۳۷۴ در گرایش ریاضی محض دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی بزرگوار مشغول تحصیل شد و مدال‌های رنگارنگی را در المپیادهای ریاضی کسب کرد. ارائه مقاله اعداد ساختنی-جهان متناهی در اولین سمینار ریاضی دانشجویان کشور در دانشگاه شهید چمران اهواز از افتخارات او در سال ۷۶ بود که پس از دفاع از این مقاله و در راه برگشت از اهواز به تهران سحرگاه ۲۶ اسفندماه سال ۷۶ اتوبوس حمل‌کننده دانشجویان دانشگاه صنعتی بزرگوار به دره سقوط کرد و او به اتفاق 6 بدن دیگر جان خود را از دست دادند.
سیر تکاملی جنگ ها در گنجینه اسلحه و سلاح
در ادامه راهروها و طبقه‌ها موزه مرکزی آستان قدس، گنجینه اسلحه و سلاح های جنگی، فضایی میباشد که سیر تكاملی اسلحه سازی را در مساوی دیدگان قرار می دهد. انواع اسلحه های قدیمی، انواع شمشیر و لباس های رزم در زمان های مختلف زمان، از جمله دیدنی های این گنجینه میباشد.
انواع شمشیر و لباس های رزم در زمان های مختلف، از جمله دیدنی های گنجینه موزه قدس رضوی میباشد
از جمله سلاح های مختلف در این سریال، شمشیر فولادی جواهردار میباشد. قبضه این شمشیر احیانا از شاخ بوفالو، بلچاق و آهنگ و قبه شمشیر با طرح منقش گلدار طلاکوب شده میباشد. این نوع شمشیر با انحنای زیاد از دوران صفوی رایج بوده میباشد.
شگفتی آفرینش در گنجینه آبزیان
در انتهای گنجینه اسلحه و سلاح های جنگی، گنجینه آبزیان قرار دارد که در این سریال نزدیک به ۵۰۸ تکه از حیرت‌انگیزترین موجودات دریایی گردآوری شده میباشد و از شاخص ترین موجودات آبزی که توجه بیشتر بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند.
در سریال آبزیان موزه قدس رضوی، نزدیک به ۵۰۸ تکه از حیرت‌انگیزترین موجودات دریایی گردآوری شده
موزه نجوم
گنجینه بعدی محلی میباشد از انواع وسایل نجومی و رصدی از اسطرلابی که با فلز برنج ساخته شده میباشد، تا دوربین تک چشمی جواهرنشان دیده می شود.
در موزه آستان قدس رضوی انواع وسایل نجومی و رصدی دیده می شود
روح افزاترین گنجینه؛ قرآن‌هایی منسوب به دست خط ائمه
گنجینه قرآن و نفایس مقصد بعدی میباشد، که ساختمانی سوا از موزه مرکزی دارد. داخل موزه که بشوید اولین اثری که نظر هر تماشاگر ای را به خود جلب می کند پرده بزرگی میباشد که نقاشی های مربوط به واقعه عاشورا را به تصویر کشیده میباشد.
این تاثیر بزرگترین پرده نوحه‌سرایی خوانی روز عاشورا و متعلق به زمان قاجاریه میباشد که با رنگ روغن و بر روی پارچه ابریشم نقاشی شده و گرداگرد این تاثیر ترجیع بند معروف محتشم کاشانی متن میباشد.
گنجینه قرآن و نفایس موزه قدس رضوی، ساختمانی سوا از موزه مرکزی دارد
در این گنجینه صفحاتی از قرآن هایی نفیس منسوب به دستخط حضرت علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) سریال ای کم نظیر و روحانی برای بازدید کنندگان فراهم کرده میباشد.
همچنین در بخش های دیگری از این گنجینه، سریال هایی از نسخ خطی از جمله دیوان حافظ وجود دارد.
گنجینه ای از هدایای دوستداران جمهوری اسلامی ایران
از دیگر آثار نفیسی که در طبقه همکف که متعلق به مقام معظم رهبری بوده و از سوی ایشان به موزه آستان قدس اهدا شده میباشد می توان از تابلوهای خط و تذهیب، نقاشی، قالی، تراش روی شیشه، معرق چوب، معرق صدف، سوزن‌دوزی، قلم زنی روی مس، انواع ظروف، ماكت ها، مدالها نام برد كه توسط شخصیت های داخلی و خارجی به مقام معظم رهبری هدیه شده میباشد.
ماکت قدس بزرگوار در موزه آستان قدس رضوی
از جمله این هدایای با بها ماکت قدس بزرگوار میباشد که از صدف ساخته شده میباشد.
منبع: خوی وب و مجله مهر
